W niedzielę 8 grudnia 2024 o godz. 14:00 w Centrum im. Ludwika Zamenhofa odbędzie się wernisaż wystawy wycinanki żydowskiej autorstwa Moniki Krajewskiej. Wstęp wolny. Wystawa będzie czynna do 9 lutego 2025 roku. Na wystawie zostaną zaprezentowane prace z dwóch cykli: Obraz i słowo oraz Pomiędzy światami.
Godzinę po otwarciu wernisażu odbędą się warsztaty wycinanki prowadzone przez Monikę Krajewską. Zajęcia skierowane są do dorosłych, młodzieży i seniorów. Czas trwania warsztatów to około 2 godziny, koszt uczestnictwa 35 zł za osobę.
Zapisywać się można telefonicznie tel. 856767367. Liczba miejsc jest ograniczona, materiały zapewnia organizator.
Obraz i słowo | Mimo zachwytu dla dzieł anonimowych często mistrzów tej sztuki, czerpię z niej tylko niektóre wątki. Fascynują mnie ważne w judaizmie motywy światła, bramy, Drzewa Życia, symbolika menory – siedmioramiennej lampy, która płonęła w Świątyni Jerozolimskiej, postaci realnych i mitycznych zwierząt, odniesienia mesjańskie. Motywy te łączę po swojemu i wprowadzam nowe – też z tradycji żydowskiej, ale spoza kanonu dawnej wycinanki, np. ze średniowiecznych iluminowanych rękopisów, z nieistniejących już drewnianych bóżnic czy tkanin obrzędowych, jak parochety, czyli zasłony na arkę mieszczącą zwoje Tory w synagodze. Tak więc moje prace są własną interpretacją żydowskich tekstów i symboli. – Monika Krajewska
Pomiędzy światami | Prezentowane tu wycinanki-kolaże powstały z inspiracji słynnym dramatem Sz. An-skiego „Dybuk. Na pograniczu dwóch światów”. Odnoszą się do losów bohaterów sztuki, a także ukazują wątki, które An-ski zaczerpnął z tradycji żydowskiej i folkloru; poznał je blisko podczas kierowanych przez siebie ekspedycji etnograficznych. W pracach łączyłam obraz z tekstem, a cytaty w jidysz wybrane z „Dybuka” – z hebrajskimi wersetami pochodzącymi z tradycji religijnej. Jest to więc mój osobisty komentarz wizualny do sztuki An-skiego, w której splatają się wątki filozoficzne i religijne z dramatem udaremnionej miłości. Dotychczas w wycinankach używałam wersetów z Tory, midraszy i liturgii; tu po raz pierwszy bodźcem był dla mnie tekst literacki. – Monika Krajewska
Monika Krajewska zajmuje się sztuką żydowską. Początkowo, wraz z mężem Stanisławem, jeździła po Polsce, fotografując ocalałe zabytki żydowskie i rejestrując płaskorzeźby nagrobne techniką frotażu. Owocem tej pracy oraz studiów nad motywami symbolicznymi w sztuce żydowskiej były albumy fotograficzne: „Czas kamieni” (1982) oraz „A Tribe of Stones” (1993), a także wystawy, odczyty i warsztaty, m. in. w Polsce, USA, Izraelu. Badając mowę symboli, poznawała różne obszary sztuki żydowskiej, w tym dawną wycinankę. Wycinanki tworzy od około 30 lat. Niektóre jej prace, zwłaszcza mizrachy (tablice na wschodnią ścianę), są bliskie tradycyjnej formie, inne – jak cykle „Tatry i Psalmy”, „Płonące” czy „Dybuk” – są własną interpretacją żydowskich tekstów i symboli. Łączy też wycinankę z kolażem, frotażem i fotografią, a w cyklu „Oto pokolenia” – z odbitkami z reliefów nagrobnych. Hebrajskie teksty kaligrafuje bądź wycina. Wiele jej prac powstało z okazji narodzin, uroczystości bar micwy i bat micwy oraz ślubów, są też eksponowane w synagogach i muzeach. Jako edukatorka prowadzi warsztaty i wykłady o tradycji żydowskiej w sztuce, m. in. na festiwalach kultury żydowskiej i w Centrum Kultury Jidysz w Warszawie.
Mat. org.
