Obywatelskie Forum Sztuki Współczesnej oraz animatorzy, artyści i naukowcy związani z Białymstokiem wystosowali list otwarty do Prezydenta Białegostoku Tadeusza Truskolaskiego. Sprawa dotyczy przedłużenia umów dyrektorom i dyrektorkom białostockich instytucji kultury w trybie bezkonkursowym. Wedle doniesień prasowych decyzją Tadeusza Truskolaskiego w Teatrze Lalek, Galerii im. Sleńdzińskich, Białostockim Ośrodku Kultury, Galerii Arsenał, Domu Kultury Śródmieście oraz Muzeum Wojska na stanowiskach dyrektorów mają pozostać osoby, które pełnią te funkcje aktualnie.
Powoływanie w trybie bezkonkursowym jest zgodne z prawem, o ile zezwalają na to statuty instytucji kultury. Wielu organizatorów korzysta z tego narzędzia chcąc powołać konkretne osoby na to stanowisko. By móc to zrobić organizator musi spełnić szereg warunków. Pozwala to też na uniknięcie „ustawionych” konkursów, które z góry wiadomo kto wygra i oszczędzenia czasu osobom, które wzięły by w nich udział. Stąd często gdy istnieją podejrzenia, że konkurs może być ustawiony potencjalni kandydaci nie biorą w nim udziału. Minusem powoływania bezkonkursowego jest to, że zamyka się możliwość przedstawienia swoich pomysłów i koncepcji innym kandydatom i kandydatkom, które mogą być atrakcyjniejsze z perspektywy uczestników kultury, pracowników oraz samego miejsca gdzie znajduje się instytucja.
Autorzy przygotowali petycję online, którą może podpisać każdy. Link do petycji tutaj.
List otwarty:
„Stowarzyszenie Obywatelskie Forum Sztuki Współczesnej
ul. Pańska 3
00-124 Warszawa
forumsztukiwspolczesnej[at]gmail.com
Szanowny Pan Tadeusz Truskolaski
Prezydent Miasta Białegostoku
Urząd Miejski w Białymstoku
ul. Słonimska 1
15-950 Białystok
Szanowny Panie Prezydencie,
Jako przedstawiciele stowarzyszenia Obywatelskie Forum Sztuki Współczesnej, które działa na terenie całej Rzeczypospolitej Polskiej zrzeszając osoby prowadzące działalność zawodową w polu sztuki, kształcące się w tym zakresie czy aktywnie wspierające środowisko sztuki współczesnej, z uwagą przyglądamy się doniesieniom prasowym o bezkonkursowym trybie powołania na kolejne kadencje dotychczasowych, wieloletnich dyrektorów i dyrektorek miejskich instytucji kultury w Białymstoku. Decyzje te budzą nasz głęboki niepokój, gdyż stały się faktem medialnym zanim zaopiniowały je środowiska artystyczne, związki zawodowe i przedstawiciele pracowników tych instytucji. Taka kolej rzeczy odbiega od zasad transparentności, praworządności czy równości szans, tak ważnych dla funkcjonowania demokracji i społeczeństwa obywatelskiego w Polsce.
Na prośbę białostockich środowisk kultury, instytucji pozarządowych i twórców niezależnych, w dniu 22 lutego 2024 r. wysłaliśmy do Pana prośbę o oficjalne spotkanie w Urzędzie Miasta, na którym będziemy mogli przedstawić Panu osobiście nasze postulaty związane z organizacją konkursów w białostockich instytucjach kultury. Niestety nie odpowiedział Pan na nasze wezwania, w dalszym ciągu procedując pozakonkursowe powołanie dotychczasowych dyrektorów na kolejne kadencje, co budzi nasz sprzeciw. Wobec braku komunikacji z Pana strony kierujemy do Pana ten list otwarty.
Jesteśmy osobami, dla których kultura i sztuka są istotnymi składnikami życia społecznego. Nie tylko poprawiają jakość życia w mieście, stanowiąc sposób spędzania wolnego czasu, ale przede wszystkim rozwijają nas jako obywateli i obywatelki. To m.in. sztuka i kultura budują wśród mieszkańców Białegostoku postawy obywatelskie, zwiększają ich świadomość społeczną, pozwalają na krytyczny ogląd zastanej rzeczywistości i budują nadzieję na lepszą przyszłość.
Jako świadomi obywatele, wraz z dziesiątkami tysięcy innych osób, wychodziliśmy na ulice protestując przeciwko łamaniu podstaw praworządności, demokracji i niszczeniu dokonań kultury, w tym także przeciwko nieetycznym działaniom Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w rządzie PiS. To Minister Piotr Gliński przez ostatnie 8 lat ignorował, a wręcz manifestacyjnie i bezpardonowo niszczył kulturę i sztukę współczesną w kraju, próbując cofnąć jej rozwój o dziesięciolecia. Zawłaszczanie instytucji publicznych i pozakonkursowy tryb powoływania osób na wysokie stanowiska stały się symbolem rządów PiS, którym sprzeciwiła się znaczna część Polaków – w tym także białostoczan, którzy oddawali w kolejnych wyborach swoje głosy na Pana, obdarzając go kredytem zaufania. Niedawne wybory parlamentarne przywróciły wielu osobom nadzieję na powrót do przejrzystych procedur i wysokich standardów przy podejmowaniu tak istotnych decyzji, jak wybór osób kierujących instytucjami publicznymi. Apelujemy, by na poziomie lokalnym wykorzystał Pan tę szansę i dał przykład najlepszych praktyk w tym zakresie, co niewątpliwie stanie się Pana atutem w oczach wyborców przed zbliżającymi się wyborami samorządowymi.
W ostatnich latach byliśmy świadkami niepokojących działań osób zarządzających instytucjami kultury podległymi władzom wojewódzkim, które w efekcie błyskawicznie traciły prestiż, dobry wizerunek oraz kompetentnych i zaangażowanych pracowników. Wszyscy oczekujemy, że w instytucjach podległych Panu Prezydentowi podobne sytuacje nigdy nie będą miały miejsca i że dla Miasta Białystok praworządność, równość szans i transparentność są kwestiami nadrzędnymi.
Mamy świadomość, że procedury konkursowe nie są narzędziem idealnym – dlatego oferujemy naszą pomoc i współpracę przy organizacji jak najbardziej przejrzystych i sprawiedliwych postępowań konkursowych. Tylko bowiem taki tryb wyboru kierownictwa instytucji pozwala na opracowanie jasnych i jawnych kryteriów oceny, porównanie wizji rozwoju instytucji, prezentowanych przez różnych kandydatów i kandydatki, a także motywuje dotychczasowe władze instytucji do wsłuchania się w głos i oczekiwania pracowników i społeczności lokalnej. Nie jest naszą intencją podważanie czy kwestionowanie kompetencji i osiągnięć dotychczasowych dyrektorów i dyrektorek. Niewątpliwie osoby sprawujące te funkcje przez wiele lat, posiadają odpowiednie kompetencje. Jednak o tym, czy dotychczasowi dyrektorzy są faktycznie najlepszymi z możliwych kandydatów na kolejne kadencje, w sposób obiektywny można stwierdzić wyłącznie w trybie konkursowym.
Białystok jako miasto nowoczesne potrzebuje dalszych zmian na lepsze. Warto zacząć od zachowania transparentnych metod wyłaniania osób na kierownicze stanowiska w instytucjach publicznych, które szerząc najważniejsze wartości za pośrednictwem sztuki i kultury, służą społeczeństwu, ale i kształtują wizerunek miasta.
Apelujemy tym samym do Pana o rezygnację z pozakonkursowego trybu powołania dyrektorów i dyrektorek miejskich instytucji kultury i prosimy o spotkanie z naszymi przedstawicielkami i przedstawicielami w Urzędzie Miasta Białegostoku, a w konsekwencji – po odbytych konsultacjach – o wszczęcie procedur konkursowych w związku z kończącymi się kadencjami dyrektorskimi w Białostockim Teatrze Lalek, Galerii im. Sleńdzińskich, Białostockim Ośrodku Kultury, Galerii Arsenał, Domu Kultury Śródmieście oraz Muzeum Wojska. Sami pragnąc dotrzymać najwyższych standardów otwartości i przejrzystości debaty publicznej, o fakcie odbycia i wynikach spotkania z Panem poinformujemy lokalne media po jego zakończeniu.
Do wiadomości:
1. Maciej Żywno – Wicemarszałek Senatu RP
2. Bartłomiej Sienkiewicz – Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego
3. Joanna Scheuring-Wielgus, Sekretarz stanu, Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego
4. Rafał Rudnicki – wiceprezydent Miasta Białegostoku
5. Edyta Mozyrska – dyrektor Departamentu Kultury, Promocji i Sportu UM w Białymstoku
6. Radni Miasta Białegostoku
7. Kandydaci na Prezydenta Miasta Białegostoku
8. Dyrektorka Hanna Wróblewska, Departament Narodowych Instytucji Kultury MKIDN
9. Dyrektor Piotr Rypson, Departament Dziedzictwa Kulturowego MKiDN
10. Media
Z wyrazami szacunku,
Obywatelskie Forum Sztuki Współczesnej oraz
Przedstawicielki i Przedstawiciele społeczności Białegostoku, w tym:
Iza Tarasewicz, artystka związana z Podlasiem
Agata Awruk, fotografka, stypendystka Prezydenta Miasta Białystok
Paweł Grześ, fotograf, stypendysta Prezydenta Miasta Białystok
Tytus Szabelski-Różniak, artysta, PWSFTviT w Łodzi, mieszkaniec Białegostoku
Joanna Sztrom, Fundacja „Artystyczna Fama”, mieszkanka Białegostoku
Romuald Sztrom, Fundacja „Artystyczna Fama”, mieszkaniec Białegostoku
Alina Wawrzeniuk, nauczycielka, animatorka kultury, mieszkanka Białegostoku
Tomek Pawłowski-Jarmołajew, osoba kuratorska, m. Białegostoku
Paweł Małaszyński, aktor i muzyk zespołu „Cochise”, rodowity białostoczanin
Komisja Zakładowa Ogólnopolskiego Związku Zawodowego „Inicjatywa Pracownicza” przy Białostockim Ośrodku Kultury
Tomasz Wiśniewski, dziennikarz, kulturoznawca, pisarz i filmowiec; członek kilku stowarzyszeń
Komisja Zakładowa Ogólnopolskiego Związku Zawodowego „Inicjatywa Pracownicza” przy Galerii Arsenał w Białymstoku
Magdalena Godlewska-Siwerska, kuratorka, animatorka kultury, dwukrotna laureatka Nagrody Artystycznej Prezydenta Miasta Białegostoku
Marzanna Morozewicz, artystka, profesorka Uniwersytetu w Białymstoku
Karol Radziszewski, artysta ur. w Białymstoku
Katarzyna Łotowska, społeczniczka, laureatka honorowego Wyróżnienia Prezydenta Miasta Białegostoku „Urbi Meritus – zasłużony Miastu”
Post Brothers, krytyk, pisarz, kurator mieszkający na Podlasiu
Dagmara Sowa, Grupa Coincidentia
Paweł Chomczyk, twórca teatralny, profesor Uniwersytetu w Białymstoku
Zarząd Fundacji SocLab
Zarząd Ośrodka Wspierania Organizacji Pozarządowych
Paweł Matyszewski, artysta związany z Białymstokiem Urszula Dąbrowska, dziennikarka, stypendystka Prezydenta Białegostoku w dziedzinie upowszechniania kultury
Joanna Krukowska – fotografka, animatorka kultury, kulturoznawczyni, ur. w Białymstoku
Marek Waszkiel, historyk teatru, profesor Akademii Teatralnej w Białymstoku
Halina Waszkiel, historyczka teatru i dramatu, profesor Akademii Teatralnej w Białymstoku
Małgorzata Tarasewicz-Wosik – technolog teatru, scenograf z Białegostoku
Adrianna Konopka, artystka urodzona w Białymstoku
Krzysztof Kiziewicz – twórca
Ewa Tatar, kuratorka, stypendystka Prezydenta Miasta Białystok
Aleksy Wójtowicz – historyk, krytyk sztuki, redaktor Magazynu Szum
Paweł Żukowski, artysta wizualny
Xawery Deskur, artysta wizualny
Dominik Podsiadły – twórca
Magdalena Komornicka, kuratorka
Romuald Demidenko, kurator
Joanna Kiliszek – historyczka sztuki, menedżerka i kuratorka
Michał Łukaszuk, kurator, stypendysta Prezydenta Miasta Białystok
Mariusz Rajkiewicz, odbiorca sztuki
Adam Woronowicz, aktor, rodowity białostoczanin
Jakub Świercz, informatyk, białostoczanin, odbiorca kultury
Tomasz Kudaszewicz, fotograf, białostoczanin
Dorota Konopka – socjolożka adiunkt Szkoły Głównej Handlowej, mieszkanka Białegostoku
Katarzyna Winiarska, animatorka kultury, Teatr w stodole w Teremiskach
Katarzyna Leszczyńska, tłumaczka, prezeska Stowarzyszenia na Rzecz Dialogu Tropinka w Narewce
Katarzyna Herman, aktorka, rodowita białostoczanka
Anna Makowska, producentka, kuratorka
Agata Balcerzak, producentka
Bartosz Bielenia, aktor, rodowity białostoczanin,
Antoni Burzyński, kurator, członek zarządu OFSW
Mateusz Tymura – prezes Fundacji Teatr Latarnia
Zofia Reznik – badaczka sztuki, kuratorka Joanna Łępicka – poetka
Urszula Komsta – Dyrektorka Zespołu Kin Helios, odbiorca sztuki
Małgorzata Kowalczuk, odbiorczyni sztuki
Joanna Troc – aktorka, prezeska Fundacji Teatr Czrevo
Paweł Sakowicz – choreograf ur. w Białymstoku
Łukasz Radziszewski, artysta, menadżer kultury urodzony w Białymstoku
Ika Sienkiewicz-Nowacka – kuratorka, Dział Rezydencji Artystycznych CSW Zamek Ujazdowski
Natalia Sakowicz – artystka teatru ożywionej formy
Jędrzej Dondziło – animator kultury, laureat Nagrody Artystycznej Prezydenta Miasta Białegostoku, stypendysta Prezydenta Miasta Białystok, prezes Stowarzyszenia Pogotowie Kulturalno – Społeczne”
graf. Obywatelskie Forum Sztuki Współczesnej