Istnieją imprezy, które tworzą sami uczestnicy. Pełno w nich elementów takich dziedzin sztuki jak literatura, teatr, film, taniec czy muzyka. Mowa tutaj o festiwalach fantastyki, które są interdyscyplinarnymi wydarzeniami tworzonymi przez fanów. Instytucja kultury może wykorzystać tę energię i wspólnie z fanami stworzyć niesamowite wydarzenie.
Co jest takiego niezwykłego w festiwalach fantastyki? Dlaczego warto je organizować? Najstarszym festiwalem tego typu w Polsce jest Polcon, impreza organizowana jest co roku w innym mieście. Pierwszy Polcon (1985) odbył się z potrzeby spotkania środowiska fanowskiego w jednym miejscu. Każdy, kto czymś się interesował przygotował pokaz lub wykład. Tak sami fani stali się organizatorami, prelegentami i prowadzącymi warsztaty dla innych fanów. Można było tam spotkać się z literaturą, grami, filmami, komiksami, koncertami czy spektaklami. Wszystko bezpłatnie. Ludzie o podobnych zainteresowaniach spędzali ze sobą czas w jednym miejscu.
Na podstawie tego modelu zaczęły tworzyć się inne imprezy, w innych częściach Polski. Kluby fantastyki i grupy nieformalne zaczęły organizować coraz to nowe festiwale. Powstawały kameralne, małe wydarzania do 200 osób lub duże jak lubelski Falkon skupiający klika tysięcy uczestników. Z biegiem czasu coraz więcej dziedzin zaczęło się znajdować w ofertach konwentów (nauka, kultura Japonii, grupy rekonstrukcyjne, seriale, cosplay, gry bitewne, komiksy i esport).
Większość konwentów jest robionych w formule „przez fanów dla fanów”. To jest siła tych wydarzeń – partycypacyjny model organizacji. Osoby, które mają zainteresowania, hobby dzielą się nimi z innymi. Spoza środowiska fanów zapraszani są do uczestnictwa zwykli mieszkańcy, którzy mogą odwiedzić festiwal. Często na tego typu wydarzeniach organizowane są specjalne strefy kids. Wokół inicjatyw buduje się grupa osób.
Dziś coraz mocniej są popularne gry planszowe, wiele osób gra w gry komputerowe. Spora część młodzieży i dorosłych zaczytuje się w fantastyce lub ogląda seriale. Stworzenie klubu fantastyki lub gier przy domu kultury pozwala na poszerzenie oferty instytucji kultury, ale przede wszystkim na zbudowanie pewnego środowiska, która może być pomocne przy organizacji właśnie festiwalu fantastyki, który ściągnie odbiorców z regionu. Bazując na pierwotnym modelu konwentu można zrobić bardzo ciekawe wydarzenie przy niewielkich nakładach finansowych. Zaletą festiwali fantastyki jest to, że uczestnictwo w nich rozwija, edukuje i skupione jest na przeżywaniu, a nie bezrefleksyjnej konsumpcji.
Coraz więcej instytucji kultury angażuje się w tego typu przedsięwzięcia. Grupy miłośników fantastyki, czy gier planszowych działają przy wielu ośrodkach kultury. Wiele ośrodków organizuje konwenty jak choćby w województwie podlaskim Augustowskie Placówki Kultury. Jest obszar, który można śmiało eksplorować i wprowadzać do oferty współpracując z lokalnymi fanami.
