Drewniane Kleszczele – warsztaty i działania animacyjne jako sposób na zachowanie lokalnego dziedzictwa materialnego to projekt realizowany przez Hładyszkę – Miejski Ośrodek Kultury, Sportu i Rekreacji w Kleszczelach .
W ramach projektu planowany jest szereg interdyscyplinarnych działań mających na celu podniesienie kompetencji odbiorców w różnych grupach wiekowych w zakresie wiedzy na temat lokalnego drewnianego dziedzictwa architektonicznego, zbudowania postawy szacunku wobec istniejących obiektów kultury materialnej oraz inspirowania mieszkańców do twórczego nawiązywania do architektonicznych tradycji regionu.
Dla kogo?
W ramach projektu przeprowadzone zostaną – przez zespół złożony z etnografów, kulturoznawców, architektów, historyków sztuki, rzemieślników i projektantów – warsztaty dla dzieci i młodzieży oraz cykl wykładów, warsztatów i pokazów dla dorosłych odbiorców.
Kiedy?
Projekt realizowany będzie od kwietnia do grudnia 2024 roku. Pierwsze warsztaty odbędą się w maju. Główne działania obejmą okres wakacyjny.
Co powstanie?
W rezultacie podejmowanych działań powstaną: publikacja dokumentująca obiekty reprezentujące lokalne drewniane dziedzictwo architektoniczne, ceramiczna makieta miejscowości, 2 drewniane kapliczki, a uczestnicy warsztatów snycerskich wykonają samodzielnie element wzorowany na tradycyjnym zdobnictwie.
Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego.
PROGRAM
06 lipca (sobota)
12:00
Warsztaty edukacyjne dla dzieci i młodzieży „Zbuduj dom twoich pradziadków” ze Stowarzyszeniem Wspierania Twórczości Samorodnej
Warsztaty edukacyjne polegające na budowie modelu tradycyjnego domu drewnianego. Z przygotowanych elementów uczestnicy pod kierunkiem instruktorów samodzielnie złożą domek (ściany o konstrukcji sumikowo – łątkowej i zrębowej, drzwi, dwoje okien, elementy dachu) o podstawie ok.1,8 x 2,6 m. Model ten będzie można wielokrotnie składać i demontować dzięki zastosowaniu tradycyjnych połączeń ciesielskich. Uczestnicy zapoznają się także z podstawową nomenklaturą ciesielską, tradycyjnymi metodami pracy i z używaniem podstawowych narzędzi jak piła, skrzynka uciosowa, dłuto i pobijak. Zajęcia będą angażowały uczestników „wszystkimi zmysłami”, dzięki idei konstruktywnej zabawy i fizycznym kontakcie z drewnem (jego fakturą, zapachem, wyglądem).
16:00
Prelekcja oraz pokaz filmu „Domy, które leczą. Opowieść o drewnianej architekturze Podlasia” – spotkanie z Mirosławem Stepaniukiem ze Stowarzyszenia Dziedzictwo Podlasia
Podczas spotkania poruszony będzie aspekt wpływu drewnianego domu na funkcjonowanie jego mieszkańców oraz wymiar „ekologiczny” drewnianej architektury.
13 – 14 lipca (sobota – niedziela)
10:00-16:00
Warsztaty dla dorosłych ze snycerki podlaskiej z Jerzym Ostapczukiem z Działu Konserwacji Zabytków w Muzeum Podlaskim w Białymstoku
Pod okiem profesjonalisty, pracownika Działu Konserwacji Zabytków w Muzeum Podlaskim w Białymstoku, uczestnicy zapoznają się z typologią zdobień architektonicznych występującą w tradycyjnym budownictwie drewnianym Podlasia. Oprócz teorii o doborze materiału i sposobach konserwacji drewna uczestnicy poznają narzędzia snycerskie oraz zobaczą, jakie wzory można wykonać przy ich pomocy. Elementem warsztatów będzie część praktyczna, gdzie uczestnicy wykonają wzory nawiązujące do ornamentyki budynków zachowanych w Kleszczelach i jego okolicach (nadokiennik, elementy zdobienia naroży).
Obowiązują zapisy. Ilość miejsc ograniczona.
27 lipca (sobota)
12:00-14:00
Warsztaty edukacyjne dla dzieci i młodzieży „Dom twoich pradziadków” ze Stowarzyszeniem Wspierania Twórczości Samorodnej
Warsztaty edukacyjne polegające na budowie modelu tradycyjnego domu drewnianego. Z przygotowanych elementów uczestnicy pod kierunkiem instruktorów samodzielnie złożą domek (ściany o konstrukcji sumikowo – łątkowej i zrębowej, drzwi, dwoje okien, elementy dachu) o podstawie ok.1,8 x 2,6 m. Model ten będzie można wielokrotnie składać i demontować dzięki zastosowaniu tradycyjnych połączeń ciesielskich. Uczestnicy zapoznają się także z podstawową nomenklaturą ciesielską, tradycyjnymi metodami pracy i z używaniem podstawowych narzędzi jak piła, skrzynka uciosowa, dłuto i pobijak. Zajęcia będą angażowały uczestników „wszystkimi zmysłami”, dzięki idei konstruktywnej zabawy i fizycznym kontakcie z drewnem (jego fakturą, zapachem, wyglądem).
16:00
Wykład „Niezbędnik opiekuna domu drewnianego” – spotkanie z historykiem sztuki Filipem Gawlińskim
Wykład i warsztaty poprowadzi historyk sztuki, który od 2002 roku zajmuje się ochroną zabytkowej architektury drewnianej. Inwentaryzuje i rewitalizuje zabytki drewniane gł. na Żuławach. Założyciel Fundacji Ochrony Zabytków Architektury Drewnianej. Autor „Poradnika opiekuna domu drewnianego” wydanego przez Narodowy Instytut Dziedzictwa. FilipGawliński, przybliży zagadnienie renowacji i zasady remontu obiektów mieszkalnej architektury drewnianej. Wieloletni praktyk przekaże wskazówki dotyczące zasad konserwacji budynków i elementów składających się na architektoniczny obiekt drewniany. Wśród poruszanych zagadnień kluczowym będzie dobór zastosowania technik budowlanych i zasad konserwacji w taki sposób, by jak najlepiej zachowały one dziedzictwo materialne i niematerialne zawarte w substancji historycznej budynku.
10 sierpnia (sobota)
11:00
Spacer „Śladami architektury drewnianej Kleszczel” z architektem, specjalistą od renowacji i projektowania budynków drewnianych
Uczestnicy zostaną zaproszeni na wycieczkę etnograficzną, której celem będzie wspólne poszukiwanie i odnajdywanie pierwotnego kształtu przestrzennego małego, polskiego drewnianego miasta. Osadzenie jego proporcji, placów, ulic i wreszcie drewnianych budynków w krajobrazie nie będzie wyłącznie patrzeniem wstecz, ale skłonić ma do myślenia o naszym wpływie na przyszły kształt i funkcjonowanie miejsca. Odkrywać będziemy nie tylko historyczny układ ruralistyczny Kleszczel. Kolejne punkty spaceru będą wyznaczały najstarsze, najbardziej reprezentatywne i najciekawsze obiekty dziedzictwa materialnego miejscowości.
14:00
Wykład „Drewniana kapliczka – ginąca tradycja”– spotkanie z etnograf Małgorzatą Jaszczołt
Etnograf Małgorzata Jaszczołt, wieloletni kustosz Muzeum Etnograficznego w Warszawie, przybliży i przedstawi ginącą tradycję wznoszenia przydrożnych i przydomowych kapliczek. Uczestnicy spotkania zostaną zapoznani z wielowiekową tradycją, obrzędowością, ikonografią i typologią obiektów małej architektury drewnianej, która stanowiła nieodłączny element krajobrazu regionu. Elementem wykładu będzie także opowieść o duchowej stronie architektury tradycyjnej.
Mat. pras. org.